Gejaagd door de winst

Baanrenners laten in aanloop naar Olympische Spelen niets aan het toeval over

De windtunnel die in Flanders’ Bike Valley staat opgesteld kreeg onlangs hoog bezoek. De zeven baanrenners die momenteel nog hardop mogen dromen van een ticket voor de Olympische Spelen gingen er op zoek naar een betere positie. Letterlijk in dit geval. Want als topsport draait om ‘marginal gains’, dan hoor je zeker ook uit te zoeken hoe je maximaal rendement kan halen uit de kracht die je op de pedalen zet.

Performance analyst  Jan Vancompernolle en trainingscoördinator Erwin Koninckx begeleidden Shari Bossuyt, Lotte Kopecky, Jolien D’hoore , Fabio Van den Bossche, Robbe Ghys, Lindsay De Vylder en Kenny De Ketele tijdens de testen in de windtunnel. Eens alle gegevens verzameld volgt een gesprek met atleet en coach. En komt er – indien nodig – een aanpassing van de manier waarop de renner op de fiets zit. Deze reeks van testen vond plaats met de ploegkoers op de Olympische Spelen in Tokio als doel voor ogen.

De allereerste testen van dit lange traject gebeurden een tijdje geleden op de piste van het  Wielercentrum Eddy Merckx te Gent. Daar werd naar een evenwicht gezocht tussen aerodynamica en comfort. En werden er een aantal positiewissels uitgeprobeerd. Erwin Koninckx: “Met de dingen die we daar leerden gingen we naar de windtunnel. Als lakmoesproef, zeg maar. Want je kan dan wel het gevoel hebben dat je lekkerder op de fiets zit in een bepaalde houding, als dat ten koste gaat van het rendement dat je aan je inspanningen overhoudt dan is er natuurlijk een probleem.”

“Zoeken naar een balans”

De luchtweerstand was niet de enige parameter waarmee rekening moest worden gehouden. De hele ‘position switch’ moet  natuurlijk ook in overeenstemming blijven met de UCI-reglementering inzake de structuur van een fiets. “Het is constant zoeken naar een balans”, aldus Koninckx. “Want er zijn ook factoren als behendigheid en inschattingsvermogen – in een ploegkoers moet je letterlijk een klare kijk hebben – die een rol spelen.”

Wat er uiteindelijk uit de bus komt is een compromis, een positie die zo goed mogelijk beantwoordt aan alle voorwaarden om hoge ogen te kunnen gooien in een ploegkoers. Bovendien gebeurt het wel eens dat het eindresultaat behoorlijk wat afwijkt van de positie die de renners zich in de loop van hun carrière eigen gemaakt hebben . “Vooral atleten die graag met gestrekte armen, diep en laag op hun fiets zitten schrikken bijvoorbeeld wanneer ze te horen krijgen dat het in principe op aerodynamisch vlak zoveel beter zou kunnen gaan als ze het stuur hoger brengen en met gebogen armen leren rijden.”

Trainingscoördinator Erwin Koninckx begeleidt Shari Bossuyt: “Het is constant zoeken naar een balans”.

Dan is het aan de trainingscoördinator, de performance analyst en de coach om te proberen die renner over de streep te halen. Soms lukt dat meteen, maar af en toe is dat moeilijker. “Als iemand echt gefixeerd is op de gedachte dat het alleen maar kan lukken op de manier waarop het voor hem of haar altijd in het verleden verliep, dan houdt het op natuurlijk. Wij kunnen alleen maar dingen aanreiken op basis van feiten en cijfers, maar de finale beslissing ligt  natuurlijk bij de renner.”

“De Ketele pikt alles gretig op”

Wat dat aspect van de zaak betreft is Erwin Koninckx blij met de enthousiaste reactie die hij van Kenny De Ketele kreeg. De nestor (35) van de selectie ontpopte zich blijkbaar meteen tot de vlijtigste leerling van de klas. “Dat plezierde me enorm”, zegt Erwin Koninckx. “Want Kenny is een man naar wie de rest van die jonge gasten opkijkt . Dus is het erg belangrijk dat hij de nieuwe dingen die wij aanreiken zo gretig oppikt . Als een renner met zijn status dit allemaal als quatsch zou beschouwen dan heb je een probleem. Maar nu sleept hij de rest mee in zijn enthousiasme.”

“Nieuwe wereld gaat open”

Het woordje ‘enthousiasme’ is een understatement, zo blijkt. Want De Ketele hield naar eigen zeggen ‘de motivatie en de goesting van een nieuweling’ over aan zijn bezoek aan de windtunnel. “Er ging een nieuwe wereld voor me open”, klinkt het. “Zo’n sessie in de windtunnel duurt normaal een aantal uren, opgesplitst in opeenvolgende meetstukken van enkele minuten. Stap voor stap worden er zo nieuwe dingen uitgeprobeerd. Schoeisel, helm, positie van zadel en stuur,… Alles wordt onder de loep genomen in steeds wisselende settings. Maar na verloop van tijd krijg je kou, worden je spieren stram en speelt je zitvlak op. Ik heb me laten vertellen dat er nogal wat renners zijn die in die omstandigheden af en toe een langere rustpauze inlassen. Maar ik was zó gretig en zó leergierig dat ik alles na mekaar heb afgewerkt.”

De windtunnel in Flanders’ Bike Valley

De nieuwe kennis die Kenny De Ketele aan die passage in de windtunnel overhield deed zijn mond openvallen. “Zonder al te veel in detail te treden: als ik die nieuwe positie onder de knie krijg dan boek ik een winst van meer dan 10 procent. Op dit niveau is dat enorm. Op het WK ploegkoers in Berlijn eindigde ik begin dit jaar met Robbe Ghys als partner als vijfde. Ik nam die zithouding als uitgangspositie. Van daaruit begonnen we te sleutelen. En het eindresultaat was adembenemend, dat kan ik je vertellen.”

“Oude gewoontes afleren”

Zoals dat wel eens vaker gebeurt gaapt er echter een kloof tussen theorie en praktijk. ‘Old habits die hard’, zeker voor een veteraan van vele oorlogen. “Dat wordt de grootste uitdaging”, beaamt Kenny De Ketele. “Ik weet nu al dat ik nog vaak de reflex zal hebben om te hervallen in die oude positie. Ik hoop dat ik een aantal mensen kan inschakelen die me er tijdens trainingen of wedstrijden continu attent op zullen maken. Door het roepen van een sleutelwoord bijvoorbeeld. Maar het moét. Want ik mag de kans niet laten liggen om sneller te zijn zonder dat ik daarom sterker moet worden.”

“Atleten die graag met gestrekte armen, diep en laag op hun fiets zitten schrikken vaak wanneer ze te horen krijgen dat het in principe op aerodynamisch vlak beter zou kunnen gaan als ze het stuur hoger brengen en met gebogen armen leren rijden”, aldus Erwin Koninckx.

Of het voor Kenny De Ketele belangrijk is dat de twee renners die aantreden in een ploegkoers qua aerodynamica kiezen voor hetzelfde verhaal? “Dat zou handig zijn, maar absoluut noodzakelijk is het niet. Als de aflossingen er niet onder lijden, tenminste. Belgische renners zijn op technisch vlak bij de handigste atleten in de Madison . Dat voordeel mogen we onder geen enkel beding kwijtspelen.”

Tekst: Guy Vermeiren
Foto’s: Bioracer – Mandy Louwet